Moje przemyślenia blogowe i poteatralne

Gdy zaczęłam realizować postanowienie nie wywierania na samej sobie presji by każdego dnia o północy był post to wiecie... może nie powinnam tego pisać ale odczułam ulgę przełamaną pewną pustką jakimś niedosytem jakbym gdzieś pomiędzy czymś a czymś się miotała, dziwny to stan. Jedno jest pewne: urodziłam się blogerką i nie mogę bez tego żyć:) 

      Chciałabym powrócić do spektaklu: "Tresowane Dusze" oto opis ze strony Teatru Wybrzeże: "Gabriela Zapolska TRESOWANE DUSZE to jedna z mniej popularnych sztuk wybitnej dramatopisarki, co nie znaczy, że mniej interesująca, czy mniej drapieżna niż jej najczęściej wystawiane utwory. Tym razem autorka skupia swą uwagę na przenikających się środowiskach dziennikarskim i biznesowym w początkach XX wieku. Te nieczyste gry, gazetowe manipulacje, nieuczciwości obu stron doprowadzające do zaszczucia walczących o prawdę i godność, nie są z pewnością zjawiskami, których wolno nam i dziś nie dostrzegać. Spektakl zalecany dla widzów od 15 roku życia."źródło

      Dalej gdzieś trawię spektakl: "Tresowane Dusze" Gabrieli Zapolskiej który zobaczyłam w czwartek na deskach teatru Wybrzeże. Tak na dobrą sprawę nie zobaczyłam nic nowego: bezwzględność, wykorzystywanie swojej władzy: przemoc... uzurpowanie sobie prawa do odzierania z godności drugiego człowieka. Pojawia się temat przemocy seksualnej w wykonaniu kobiety: właścicielki nad  podległym jej pracownikiem. Wstrząsnęła mną scena gdy stojący na scenie aktor dobrze oświetlony nie miał zbyt wiele w tej sytuacji do ukrycia. Niewolnictwo? Szefowa płaci, wymaga i bierze... zabiera właściwie odziera mającego fizyczną przewagę mężczyznę. Może teoretycznie sie nie zgadzać... a jednocześnie jest świadomy...

Szefowa jest spersonalizowanym zjawiskiem władzy, tu można podpiąć wszystko każdego kto w relacji ma przewagę i bezwzględnie to wykorzystuje robi to na co ma ochotę... Przypomina mi się Słynny eksperyment Philipa Zimbardo: ten słynny: Stanfordzki eksperyment więzienny....z 1971 roku czyli 89 lat po napisaniu Tresowanych Dusz przez Gabrielę Zapolską...

Eksperyment miał pokazać znaczenie wpływu sytuacji społecznej na zachowanie jednostki. W tym najsłynniejszym eksperymencie Philipa Zimbardo mamy dwie grupy: więźniów i strażników. Role były losowo rozdzielane a każdy uczestnik dostawał 15$ dniówki za udział. Uczestnicy zostali przesiani przez sito pod kątem chorób psychicznych, problemów z prawem czy narkotykami. 24 zdrowych inteligentnych mężczyzn z klasy średniej studentów różnych kierunków. Zimbardo zapewnia że nie było żadnych różnic psychicznych różnic pomiędzy uczestnikami. Strażnicy mieli zakaz że w żadnym wypadku nie wolno uderzyć więźnia. Celem było stworzenie poczucia bezsilności u więźniów: podporządkowania ich systemowi w monotonnych realiach. Więźniowie byli tak samo aresztowani jak by byli prawdziwymi przestępcami... taka sama procedura z tym że z opaskami na oczach zostali przewiezieni do piwnic Wydziału Psychologii Uniwersytetu Stanforda gdzie zainscenizowano więzienie. Więźniów odkażono i przebrano w więzienne stroje przypominające sukienki. Na nogach mieli klapki a na kostkach łańcuchy. Od tego czasu byli numerami. Na odbywających sie za dnia i w nocy apelach przypominano więźniom ich numery. Strażnicy szybko wczuli się w swoje role chyba nawet za bardzo bo pojawiły się patologiczne zachowania. Więźniowie nie do końca identyfikowali sie ze rolami swoimi jednak na niegrzeczne zachowania strażników drugieo dnia więźniowie odpowiedzieli buntem: barykadą oraz odrywaniem etykietek z numerami oraz obrażaniem strażników. Strażnicy wezwali posiłki a karą za bunt było... w celach 2 i 3 rozebranie sie do naga... Czyżby inspiracja Nastawicką;) Noc pomiędzy piątym a szóstym dniem eksperymentu przelała czarę goryczy u więźniów którzy sie zbuntowali. Dzień który nastał był zwieńczeniem eksperymentu. "Musiałem zakończyć eksperyment. (...) Tak dobrze wczuliśmy się w swoje role: strażników, nadzorców że trudno nam było odróżnić rzeczywistość od symulacji. (...) Nie zauważałem tego że jako psycholog jako istota ludzka muszę coś zrobić z tym cierpieniem" Mówi Sam Philip Zimbardo w filmie: "Cicha furia" Co było powodem? A no ówczesna studentka zwróciła uwagę że jest potworne to co ogląda wraz z profesorem. Szokujące że nawet członkowie rodzin więźniów nie współczuli im gdy opowiadali o tym co przeżywają. Nawet ksiądz nie stanął w obronie ofiar... nie kwestionował moralności, etyki, także nie wspierał więzionych zamiast tego udzielał porad prawnych. Namówił rodziców do kontaktu z obrońcą publicznym który nie zareagował na widok papierowych toreb na głowach "skazanych". Informował o prawach....

Dla zainteresowanych chcących więcej i szczegółowiej zgłębić temat polecam film "Cicha furia" dokument w którym możemy zobaczyć sceny z eksperymentu a także komentarz samego profesora Philipa Zimbardo. 

       Wracając do Tresowanych Dusz to przyznam że widzę wiele podobieństw: szefowa upokarzająca podwładnych nie licząca się z ludźmi niżej od niej. Cóż warte ludzkie życie kobiety która w pracy straciła zdrowie a skoro już była nie przydatna wywalono ją bez żalu. Czy ktoś sie pochylił nad nią?

Co z wyrzuconą dziennikarką której mąż... używa siły fizycznej...

Kto ma siłę ten jej używa: przewagę w różnych relacjach dają rozmaite argumenty, byłam świadkiem gdzie w społeczności religijnej tolerowano, a co tam! Akceptowano zachowania pewnej zamożnej wdowy i nikt nie zwrócił jej uwagi... że cierpi po stracie.... "bo była kiedyś gorsza" - tłumaczono i usprawiedliwiano.... jedynym nie do końca właściwym zachowaniem było nie do końca delikatne w jej stronę choć rzadko to jednak wyraźnie: teksty o pieniądze. Dobrze jak daje a jak przestanie to ciekawe co w tedy:) 

Pieniądz, władza demoralizuje i wyciąga z ludzi to co najgorsze. "Ale ja nie", "Mnie to nie dotyczy" nie jedna osoba może pomyśleć w ten sposób... 

"Nie myślałem że byłem zdolny do takiego zachowania. Byłem zaskoczony gdy odkryłem że naprawdę to potrafię: że naprawdę mogę tak postępować. Nie przypuszczałem że to w ogóle możliwe. Gdy to robiłem nie czułem żadnego żalu, żadnej winy. Dopiero później pojawiły sie refleksje i wyrzuty sumienia. To mnei zdominowało: to była cześć mnie której wcześniej nie znałem." I tym cytatem z wypowiedzi strażnika z eksperymentu Zimbardo chciałabym zakończyć. Cytat z filmu: "Cicha Furia" na którym się oparłam pisząc ten post. 

Miłej niedzieli:*